Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

DEHB, çocukluk çağının en sık görülen nörogelişimsel bozukluklarından biridir. Genellikle ilk kez çocuklukta teşhis edilir ve sıklıkla yetişkinliğe kadar sürer.
Yetişkin DEHB'nin yetişkin nüfusun %5'inden fazlasını etkilediği tahmin edilmektedir. Ne yazık ki, bu rahatsızlıktan mustarip bir çok kişi bunu bilmiyor bile. Yetişkin DEHB kariyerinizi, ilişkilerinizi ve günlük yaşamın diğer yönlerini etkileyebilir.

Bir yetişkin olarak, muhtemelen artık belirgin hiperaktif semptomlarınız yok, ancak yine de dürtüsellik ve bilişsel işlevlerle ilgili sorunlarınız olabilir. Bu nedenle, size çocukluk çağında teşhisi konmadıysa, bugün sürmekte olan belirtileriniz gözden kaçabilir.

Ayrıca, DEHB diğer zihinsel sağlık sorunlarıyla birlikte ortaya çıkma eğilimindedir. Örneğin kaygı; DEHBsi olan yetişkinlerin yaklaşık yarısını etkiler. Yetişkin DEHB belirtileri, depresyon, anksiyete veya bipolar bozukluk gibi durumlarla karıştırılabilir.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu ile ilgili sıkça sorular sorular

En sık belirtiler aşağıda sıralanmıştır:

  • Sıklıkla bir şeyleri unutmak ya da kabyetmek
  • Harektli ve kıpır kıpır olmak
  • çok konuşmak
  • Gündüz düşleri
  • Basit, dikkatsizce hatalar yapmak
  • Gereksiz riskler almak
  • Ödül ve haz veren durumlara karşı direnmekte zorlanmak
  • Sıra beklemekte zorlanmak

DEHB teşhisi genellikle kişinin yakındığı mevcut DEHB semptomlarını saptayıp, bireyin geçmiş öyküsünü alarak kapsamlı bir değerlendirme ile konulabilir. DEHB'yi teşhis etmek için geçerli bir test yoktur. Kimi testler ve ölçekler bu süreçte yarar sağlayabilir.

DEHB'li yetişkinler, yaşamlarının DEHB tarafından en çok bozulan alanlarını belirleyerek ve daha sonra bunları ele almak için tedavi arayarak fayda sağlayabilirler. Çocuklarda DEHB tedavisinde kullanılanlara benzer tedavi stratejilerinden, özellikle ilaç tedavisi ve çevrelerini yapılandırmayı öğrenmeden yararlanabilirler.

Çoğu durumda, DEHB en iyi davranış terapisi ve ilaç kombinasyonu ile tedavi edilir. İlaç tedavisini kimi gerekçelerle alamayacak kişiler için Bilişsel Davranışçı Terapi etkinliği kanıtlanmış tek araçtır.

Araştırmalar, her psikoterapi türünün DEHB'nin temel semptomlarının tedavisinde etkili olmayabileceğini göstermektedir. Bununla birlikte, bir DEHB tedavi planına terapi eklemek, bireylerin günlük zorluklarla daha iyi başa çıkmasına yardımcı olabilir. Terapi, özellikle DEHB, anksiyete veya depresyon gibi diğer zihinsel bozukluklarla birlikte ortaya çıkarsa yararlıdır.

Bilişsel davranışçı terapi, DEHB'li bir yetişkinin dikkat ve konsantrasyon zorluklarının daha fazla farkına varmasına ve günlük görevleri tamamlamada organizasyon ve zaman kullanımını iyileştirme becerileri üzerinde çalışmasına yardımcı olabilir.

Örneğin, bireylerin büyük görevleri daha küçük, daha yönetilebilir adımlara bölmelerine yardımcı olabilirler. BDT ayrıca DEHB'li yetişkinlerin özgüven kazanmasına ve dürtüsel ve riskli davranışları kontrol etmesine yardımcı olabilir. 

Dr. Şengül Altınöz - Psikiyatrist & Psikoterapist
WhatsApp İletişim Hattı